Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2024 r. III CZP 5/24

W dniu 19 września 2024 r. w sprawie sygn. III CZP 5/24 Sąd Najwyższy podjął uchwałę korzystną dla frankowiczów z Getin Noble Bank SA.

Zagadnienie prawne przedstawione Sądowi Najwyższemu w sprawie III CZP 5/24, było następujące:

„Czy postępowanie sądowe z powództwa kredytobiorcy będącego konsumentem o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego z umowy kredytu waloryzowanego (indeksowanego albo denominowanego) do waluty obcej wytoczone przeciwko bankowi co do którego w toku postępowania ogłoszono upadłość jest sprawą: „o wierzytelność, która podlega zgłoszeniu do masy upadłości” w rozumieniu art. 145 ust.1 ustawy z 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe (Dz.U. 2022 poz.1520 ze zm.), a tym samym podlega zawieszeniu na podstawie art. 174 par. 1 pkt. 4 k.p.c., w związku z art. 144 ust.1 i art. 145 ust. 1 prawa upadłościowego do czasu rozpoznania zgłoszenia wierzytelności na liście wierzytelności lub odpowiednio odmowy uwzględnienia wierzytelności na liście i wyczerpania trybu określonego ustawą, czy też postępowanie to może być kontynuowane z udziałem syndyka masy upadłości bez oczekiwania na wyczerpanie trybu określonego w prawie upadłościowym?”

Udzielając odpowiedzi na powyższe zapytanie Sąd Najwyższy podjął następującą uchwałę (uchwała SN z dnia 19 września 2024 r. III CZP 5/24):

​„Postępowanie sądowe z powództwa kredytobiorcy będącego konsumentem o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego z umowy kredytu, prowadzone przeciwko bankowi, co do którego w toku postępowania ogłoszono upadłość, nie jest sprawą „o wierzytelność, która podlega zgłoszeniu do masy upadłości” w rozumieniu art. 145 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, a tym samym może być podjęte z chwilą ustalenia osoby pełniącej funkcję syndyka.”

Uchwała Sądu Najwyższego jednoznacznie stwierdza, że sądy mogą kontynuować rozpatrywanie spraw dotyczących nieważności umów kredytowych, mimo toczącego się postępowania upadłościowego banku. Dodatkowym skutkiem jest możliwość uzyskania przez kredytobiorców zabezpieczenia roszczenia w procesie w postaci zawieszenia (wstrzymania) spłat kredytów, czy ustalenia nieważności spornej umowy wyrokiem sądowym, co w ramach postępowania upadłościowego nie byłoby możliwe. Dalszym skutkiem jest możliwość wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej, na skutek wygrania sporu o ustalenie oraz odzyskanie możliwości rozporządzania własną nieruchomością.

Tym samym postępowanie upadłościowe nie ma pierwszeństwa przed sprawami o unieważnienie toksycznych umów. Roszczenie o ustalenie nie podlega zgłoszeniu do masy upadłości wpisowi na listę wierzytelności, może być w związku z powyższym rozpoznawane przez sąd niezależnie od postępowania upadłościowego. Nieważność umowy ustalona wyrokiem sądu potwierdza sama w sobie istnienie wierzytelności wobec masy upadłości.