Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2024 r. w sprawie sygn. III CZP 31/23

W uchwale z dnia 19 czerwca 2024 r. w sprawie sygn. III CZP 31/23 Sąd Najwyższy odniósł się do prawa zatrzymania stosowanego w sporach sądowych przez banki. W podjętej uchwale Sąd Najwyższy stwierdził, iż:

„Prawo zatrzymania (art. 496 k.c.) nie przysługuje stronie, która może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony”.

Uchwała jest korzystna dla frankowiczów. Banki w procesach sądowych nie mogą korzystać z zarzutu zatrzymania, co było w latach ubiegłych nagminną praktyką procesową. Uprzednio w orzeczeniach sądowych prawo zatrzymania podnoszone przez banki było niejednokrotnie uznawane, co prowadziło do wstrzymania wypłaty zasądzonych kwot od banku do czasu zaofiarowania przez kredytobiorcę kwoty kapitału wypłaconego w ramach umowy kredytowej. Takie rozwiązanie ograniczało możliwość odzyskania wpłaconych do banku kwot. Uchwała Sądu Najwyższego winna definitywnie rozwiązać problemy kredytobiorców w tej materii.

Jest to zgodne z wcześniejszym wyrokami TSUE. W postanowieniu sygn. C-424/22 z 8 maja 2024 r. TSUE stwierdził, że zastosowanie przez bank zarzutu zatrzymania jest niedopuszczalne, jeśli prowadziłoby to do odebrania konsumentowi możliwości uzyskania zasądzonych świadczeń.

Zgodnie z treścią uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 czerwca 2024 r. w sprawie sygn. III CZP 31/23:

„Artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą w kontekście stwierdzenia nieważności zawartej przez instytucję bankową z konsumentem umowy kredytu hipotecznego z uwagi na nieuczciwy charakter niektórych warunków tej umowy powołanie się przez tę instytucję na prawo zatrzymania prowadzi do uzależnienia przysługującej konsumentowi możliwości uzyskania przez niego zapłaty kwot, które zasądzono od wspomnianej instytucji ze względu na skutki restytucyjne wynikające ze stwierdzenia nieuczciwego charakteru tych warunków, od równoczesnego zaofiarowania przez rzeczonego konsumenta zwrotu albo zabezpieczenia zwrotu całości świadczenia otrzymanego od tej samej instytucji przez konsumenta na podstawie wspomnianej umowy, niezależnie od spłat dokonanych już w wykonaniu tej umowy”.

Również w wyroku z 14 grudnia 2023 r. C-28/22, TSUE ograniczył negatywne skutki stosowania przez banki zarzutu zatrzymania, stwierdził iż skorzystanie z zarzutu zatrzymania nie może wstrzymywać naliczania odsetek dla frankowiczów. Oznacza to, że kredytobiorcom należą się odsetki za cały okres trwania sporu o sporną umowę kredytową niezależnie od tego, czy bank zastosował zarzut zatrzymania.

Podnieść należy, iż w oparciu o powołane orzeczenia i zgodnie z polskim prawem kredytobiorcy w sporach z bankami mogą się powołać na zarzut zatrzymania, a banki nie.