Zmiany w procedurze cywilnej w 2023 r. (stan na wrzesień 2023 r.)

W kwietniu 2023 roku zmieniły się przepisy Kpc dotyczące właściwości sądów w sprawach frankowych. Zmiany skutkują przekierowaniem nowych spraw frankowych do sądów lokalnych z XXVIII Wydziału Cywilnego (Wydziału Frankowego) w Sądzie Okręgowym w Warszawie, który do tej pory rozpoznawał sprawy frankowe kierowane do niego z całej Polski.

XXVIII Wydział Cywilny w Sądzie Okręgowym w Warszawie funkcjonuje od ponad dwóch lat. Od początku swego działania jest to specjalny wydział przeznaczony wyłącznie do rozstrzygania sporów związanych z kredytami waloryzowanymi kursem walut obcych. W okresie minionych dwóch lat wpłynęło do wydziału frankowego około 40 tys. nowych spraw. Ilość sędziów w wydziale to nieco ponad 20 sędziów, co przy takiej ilości spraw jest zdecydowanie za niską obsadą. Skutki na dziś są takie, że na terminy rozpatrzenia spraw, wyznaczenia rozprawy w wydziale frankowym czeka się obecnie bardzo długo, nawet kilka lat. Mamy zatem do czynienia z przewlekłością postępowań.

Dla uniknięcia jej skutków, w tym możliwej odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa, nowelizacja Kpc przewiduje, iż przez okres kolejnych 5 lat poszkodowani frankowicze będą mogli składać pozwy tylko do sądu, w którego okręgu zamieszkują obecnie możliwość. Celem takiego rozwiązania jest przekierowanie spraw frankowych do sądów lokalnych, które jako mniej obciążone od wydziału frankowego, będą rozstrzygać sprawy szybciej.

Dodatkowo z początkiem lipca 2023 roku w Kpc weszły w życie kolejne przepisy, które mają usprawnić procesy cywilne. Do tej pory sądy okręgowe rozpoznawały sprawy o wartości przedmiotu sporu powyżej 75 tys. zł, od lipca próg ten wynosi 100 tys. zł, co oznacza przekierowanie części spraw frankowych z sądów okręgowych do rejonowych.

Kolejna zmiana dotyczy zobowiązania banków do przedstawienia wszystkich wniosków dowodowych na początku postępowania, dla ograniczenia możliwości celowego wydłużania spraw w sądzie. Przedsiębiorca uczestniczący w sporze z konsumentem, czyli również i bank, jest zobowiązany przedstawić wszystkie dowody na wstępnym etapie postępowania, to jest w pozwie lub w odpowiedzi na pozew. Ograniczone zostanie w ten sposób przedstawianie wciąż nowych dowodów, nie zawsze istotnych dla rozstrzygnięcia.

Dalsze zmiany w procedurze cywilnej wprowadzą na stałe do sądów e-rozprawy i e-doręczeń, przeglądanie akt sprawy w formie elektronicznej i uzyskiwanie wyciągów lub kopii za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza wprowadzić obowiązkowe konta w portalu informacyjnym sądu dla adwokatów i radców prawnych oraz możliwość przeglądania akt sprawy i uzyskiwania odpisów lub kopii za pośrednictwem tego portalu lub przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe. Wprowadzone na czas pandemii do sądów e-doręczenia i e-rozprawy, będą rozwiązaniem wprowadzonym na stałe.